Uznanie za zmarłego. Kiedy i jak złożyć wniosek

&lt![CDATA[

W prawie cywilnym śmierć uznawana jest za moment, w którym kończy się zdolność prawna człowieka, co wiąże się z wygaśnięciem jego
praw i obowiązków niemajątkowych oraz przejściem praw i obowiązków
majątkowych na spadkobierców.

Czym jest uznanie za zmarłego?Uznanie za zmarłego jest swego rodzaju fikcją prawną mającą usunąć niepewność śmierci osoby zaginionej (której śmierci nie stwierdzono) poprzez przyjęcie założenia, że dana osoba zaginiona zmarła.

PrzesłankiPodstawową przesłanką uznania za zmarłego jest zaginięcie osoby czyli zaistnienie zdarzenia, uniemożliwiającego ustalenie miejsca pobytu osoby fizycznej i zapewnienie ochrony jej życia, zdrowia lub wolności, wymagające jej odnalezienia albo udzielenia pomocy. Możliwość uznania za zmarłego jest również uzależniona od terminu, który upłynął od momentu zaginięcia.

Kiedy następuje uznanie za zmarłego?Za ogólny termin kodeks cywilny przyjmuje 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z istniejącymi wiadomościami zaginiony jeszcze żył. Uznanie za zmarłego może zostać nastąpić również po dłuższym terminie – osoba zaginiona może zostać uznana za zmarłą nie wcześniej niż przed końcem roku kalendarzowego, w którym ukończyłaby 23 lata. Dziesięcioletni termin może zostać również skrócony w sytuacji, w której zaginiony w chwili uznania za zmarłego ukończyłby 70 lat – termin konieczny do wydania postanowienia wynosi wtedy 5 lat.

Okoliczności zmieniające długość terminuKodeks cywilny przewiduje także, że w sytuacji zaginięcia w związku z katastrofą statku, okrętu itp. którym podróżował zaginiony, termin zostaje skrócony do 6 miesięcy od momentu zdarzenia. Jeśli nie ma możliwości pewnego stwierdzenia katastrofy wyznaczony termin 6 miesięcy rozpoczyna swój bieg z upływem roku od dnia, w którym statek miał przybyć do portu przeznaczenia, natomiast jeśli port przeznaczenia nie był wyznaczony, termin wynosi również 6 miesięcy, ale liczone od ostatniej wiadomości o statku. Jeśli osoba zaginęła w związku z innym niż wymienione powyżej niebezpieczeństwem dla życia można uznać ją za zmarłą po roku od kiedy niebezpieczeństwo ustało lub według znanych okoliczności powinno ustać.

Kiedy zaginiony zostanie uznany za zmarłego?Uznanie za zmarłego nie następuje z mocy prawa w wyniku upływu narzuconych przez prawo terminów. Warunkiem uznania osoby za zmarłą jest złożenie wniosku oraz przeprowadzenie postępowania sądowego, w wyniku którego sąd wydaje postanowienie o uznaniu za zmarłego.

Gdzie złożyć wniosek?Wniosek o uznanie za zmarłego należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania (nie zameldowania) zaginionego. W przypadku braku miejsca zamieszkania o wyborze sądu decyduje ostatnie znane miejsce pobytu, a gdy nawet ono nie jest znane właściwym do rozpatrzenia sprawy będzie sąd rejonowy dla m. st. Warszawy. Jeśli w wyniku jednego zdarzenia zaginęła większa liczba osób, Sąd Najwyższy może wyznaczyć jeden wyłącznie właściwy sąd do wydania postanowień o uznanie za zmarłego dla tych zaginionych.

Kto może wystąpić z wnioskiem?Z wnioskiem może teoretycznie wystąpić każdy zainteresowany, w czyli każdy kto ma interes prawny w uzyskaniu takiego postanowienia, krewni, powinowaci, ale także np. spadkobierca czy wierzyciel. Decyzja sądu o tym, czy dana osoba uprawniona jest do złożenia wniosku może zależeć od oceny okoliczności konkretnej sprawy.

Termin złożenia wnioskuWniosek można złożyć nie wcześniej niż rok przed końcem terminu, po upływie którego dana osoba może zostać uznana za zmarłego, chyba że termin ten wynosił by rok lub mniej – w takiej sytuacji wniosek może być złożony dopiero po jego upływie.

Co powinien zawierać wniosek?We wniosku należy zawrzeć wszystkie dane konieczne dla wniosku o wszczęcie postępowania takie jak wskazanie sądu, do którego jest kierowanym, imiona, nazwiska oraz adresy osób, których postępowanie dotyczy (w tym osoby, która go wnosi), podpis wnioskodawcy, oznaczenie rodzaju pisma (wniosek) oraz oświadczenia czy dowody. Ponadto we wniosku powinny znaleźć się również: imię, nazwisko i wiek zaginionego, imiona jego rodziców oraz nazwisko rodowe matki oraz informacja o ostatnim znanym miejscu zamieszkania i pobytu zaginionego. Wniosek powinien zawierać także okoliczności uzasadniające wniosek oraz wszelkie wymagane załączniki.

Jak następuje uznanie za zmarłego?W wyniku postępowania sąd wydaje postanowienie o uznaniu za zmarłego, w którym zawarte jest oznaczenie domniemanego momentu śmierci, który uznany został za najbardziej prawdopodobny ze względu na okoliczności, a w braku takich okoliczności przyjmuje się, że momentem śmierci był dzień po upływie terminu. Na podstawie orzeczenia wydanego przez sąd urząd stanu cywilnego sporządza akt zgonu zaginionego.

opr. Marta Zybert

]]
Więcej informacji

Prawo budowlane w Polsce

Prawo budowlane – najważniejsza polska ustawa z zakresu projektowania, budowy, nadzoru, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz zasad działania organów administracji publicznej w tym zakresie.

Ustawa reguluje także sprawy związane z:

  • ochroną środowiska podczas działań związanych z wykonywaniem rozbiórek, wznoszenia nowych obiektów i ich utrzymania
  • miejscem realizacji inwestycji i sposobem uzyskiwania pozwolenia na budowę oraz rozbiórkę, a także określeniem rodzajów robót budowlanych i budów niewymagających pozwolenia na budowę
  • oddawania obiektów budowlanych do użytkowania
  • prowadzeniem działalności zawodowej osób związanych z budownictwem (uprawnień do wykonywania samodzielnych funkcji w budownictwie, tzw. uprawnienia budowlane) i ich odpowiedzialnością karną i zawodową
  • prawami i obowiązkami uczestników procesu budowlanego
  • postępowaniem w wypadku katastrofy budowlanej.

Pierwszy akt prawny, w którym można dopatrywać się odpowiednika obecnej ustawy Prawo budowlane, powstał 16 lutego 1928 roku. Było to rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o „prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli”. Przepis ten był bardzo obszerny, liczył aż 422 artykuły i jako rozporządzenie wydany został z mocą ustawy (wg przedwojennych uregulowań prawnych zawierał artykuły). Tak duża liczba umieszczonych w nim artykułów absolutnie nie oznacza jednak, że był on bardziej złożony i skomplikowany od obecnych przepisów. Jego objętość wynikała wyłącznie z prostego faktu, że obszar kodyfikacji w nim zawartej był bez porównania szerszy niż w obecnej ustawie Prawo budowlane. Oprócz dzisiejszych kwestii wchodzących w sferę zainteresowania Prawa budowlanego znalazły w nim miejsce liczne zagadnienia z zakresu dzisiejszej ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ochrony przeciwpożarowej, prawa cywilnego, ustawy o drogach publicznych, prawa lokalowego czy wreszcie dzisiejszych przepisów techniczno -budowlanych dla części obiektów budowlanych.

Ostatni przedwojenny tekst jednolity rozporządzenia z 1928 roku ukazał się w Dzienniku Ustaw nr 34 z 17 kwietnia 1939 roku pod pozycją 216.

Dowodem uniwersalności przedwojennego prawa budowlanego może być fakt, że zostało ono zastąpione przez nowe przepisy dopiero po ponad 33 latach, 13 sierpnia 1961 roku, kiedy to jego miejsce zajęła ustawa Prawo budowlane z 31 stycznia 1961 roku, opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 7 z 1961 roku pod pozycją 46.

Ówczesna, pierwsza polska powojenna ustawa budowlana, była już znacznie odchudzona, liczyła zaledwie 96 artykułów i przetrwała jako akt obowiązującego prawa przez kolejnych blisko 14 lat, aż do l marca 1975 roku. O jej precyzji i jednoznaczności oraz adekwatności w opisie procesu budowlanego rzeczywistości lat 60-tych może świadczyć fakt, że w okresie wspomnianych 14 lat dokonano zaledwie dwóch niewielkich nowelizacji jej pierwotnego tekstu.

Od l marca 1975 roku weszła wżycie kolejna, nowa ustawa Prawo budowlane. Jej wprowadzenie związane było z przeżywanym w tym okresie znacznym ożywieniem gospodarczym, związanym z chwytliwym hasłem „budowy drugiej Polski”, w sposób szczególnie duży przekładającym się na skalę rozpoczynanych i prowadzonych wówczas inwestycji budowlanych.

Ustawa ta zawierała tylko 71 artykułów, a ważniejsze zmiany to likwidacja funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego (na całe 6 lat, aż do roku 1981, kiedy to w jednej z kolejnych nowelizacji inspektor nadzoru wrócił do tekstu ustawy), zniesienie wymogu zdawania egzaminu przy nabywaniu uprawnień budowlanych, zwanych wówczas „stwierdzeniem posiadania przygotowania zawodowego do pełnienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie”, itd.

Transformacja ustrojowa początku lat 90-tych wymusiła rozpoczęcie prac nad całkiem nowym prawem budowlanym. Liczne rządowe, resortowe i środowiskowe projekty nowej budowlanej ustawy zasadniczej zostały scalone w 1993 roku w jeden rządowy projekt nowej ustawy i ostatecznie w dniu 7 lipca 1994 roku Sejm przyjął nową ustawę Prawo budowlane, z datą jej wejścia w życie określoną na l stycznia 1995 roku.

Formalnie obowiązuje ona do dnia dzisiejszego, z tym, że ilość nowelizacji, jakim podlegał jej tekst w ciągu 17 lat od momentu wprowadzenia powoduje, że już tylko w bardzo małym stopniu obecne jej zapisy przypominają te, z którymi mieliśmy do czynienia na początku roku 1995.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *